สารออกฤทธิ์และฤทธิ์ทางชีวภาพของพืชป่ารับประทานดอก
คำสำคัญ:
พืชป่ารับประทานดอก , สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ , สารต้านอนุมูลอิสระ , ความเป็นพิษ , การยับยั้งเอนไซม์บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์และที่มา : ประเทศไทยมีความหลากหลายทางชีวภาพของพืชป่าที่กินได้ ซึ่งเป็นทั้งแหล่งอาหารและยารักษาโรคตามภูมิปัญญาชาวบ้าน เนื่องจากพืชป่ากินได้มีทั้งสารอาหารและสารออกฤทธิ์ชีวภาพ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปริมาณสารอาหารที่สำคัญ สารออกฤทธิ์ และฤทธิ์ทางชีวภาพของพืชป่าที่นิยมรับประทานส่วนดอก
วิธีดำเนินการวิจัย : ดอกของพืชป่าที่รับประทานได้จำนวน 6 ชนิด ประกอบด้วย ดอกแคป่า ดอกขี้เหล็ก ดอกกระเจียวแดง ดอกกระเจียวขาว ดอกสะเดา และดอกติ้ว นำมาอบแห้งและทำการวิเคราะห์ปริมาณสารอาหาร (ความชื้น โปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดรต เส้นใยอาหาร และเถ้า) ตัวอย่างอบแห้งนำไปสกัดด้วยตัวทำละลายเมทานอลเข้มข้นร้อยละ 80 จากนั้นนำสารสกัดที่ได้ไปวิเคราะห์ปริมาณสารประกอบฟีนอลิกทั้งหมด สารฟลาโวนอยด์ทั้งหมด และฤทธิ์ทางชีวภาพ ประกอบด้วยฤทธิ์การต้านอนุมูลอิสระ (TAC, DPPH, ABTS และ FRAP) ความเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็ง (เซลล์มะเร็งเต้านม (MCF-7) และเซลล์มะเร็งตับ (HepG2)) การยับยั้งเอนไซม์แอลฟา-อะไมเลสและเอนไซม์แอลฟา-กลูโคซิเดส
ผลการวิจัย : พบว่าดอกพืชป่าประกอบไปด้วยสารอาหารประเภทโปรตีน เส้นใยอาหาร และคาร์โบไฮเดรตในปริมาณสูง และมีปริมาณไขมันต่ำ สารประกอบฟีนอลิกทั้งหมดมีค่าอยู่ระหว่าง 32.34-66.53 มิลลิกรัมสมมูลกรดแกลลิกต่อกรัมน้ำหนักแห้ง โดยพบสูงสุดในดอกกระเจียวขาว ปริมาณสารฟลาโวนอยด์ทั้งหมดมีค่าอยู่ในช่วง 0.59-7.35 มิลลิกรัมสมมูลรูตินต่อกรัมน้ำหนักแห้ง และ 2.28-27.59 มิลลิกรัมสมมูลเควอซิตินต่อกรัมน้ำหนักแห้ง ซึ่งพบสูงสุดในดอกขี้เหล็ก สำหรับฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ พบว่าดอกขี้เหล็กมีค่า TAC สูงสุด ในขณะที่ดอกสะเดามีฤทธิ์ในการยับยั้งอนุมูล DPPH และ ABTS สูงสุด ส่วนดอกติ้วมีค่า FRAP สูงสุด การศึกษาความเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งเต้านม (MCF-7) และมะเร็งตับ (HepG2) พบว่าดอกสะเดาและดอกขี้เหล็กแสดงความเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งทั้งสองชนิดสูงสุด การยับยั้งการทำงานของเอนไซม์แอลฟา-อะไมเลสและแอลฟา-กลูโคซิเดส พบว่าสารสกัดจากดอกสะเดามีฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์แอลฟา-อะไมเลสได้มากที่สุด ในขณะที่ดอกขี้เหล็กมีฤทธิ์ในการยังยั้งการทำงานของเอนไซม์แอลฟา-กลูโคซิเดสสูงสุด
สรุปผลการวิจัย : พืชป่ารับประทานดอกทั้ง 6 ชนิด เป็นแหล่งสารอาหาร สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ มีฤทธิ์ในการยับยั้งอนุมูลอิสระ แสดงความเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็ง และสามารถยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคเบาหวานได้ โดยพบว่าดอกขี้เหล็กและดอกสะเดามีศักยภาพสูงที่สุด งานวิจัยนี้สามารถสนับสนุนให้มีการนำพืชป่ารับประทานดอกทั้ง 6 ชนิด เพื่อเป็นแหล่งอาหารมนุษย์และประยุกต์ใช้เป็นส่วนผสมอาหารเพื่อสุขภาพหรือในทางเภสัชภัณฑ์ต่อไป
References
Aboshora, W., Lianfu, Z., Dahir, M., Qingran, M., Qingrui, S., Jing, L., Al-Haj, N.Q.M., & Ammar, A. (2014). Effect of extraction method and solvent power on polyphenol and flavonoid levels in Hyphaene thebaica L mart (Arecaceae) (Doum) fruit, and its antioxidant and antibacterial activities. Tropical Journal of Pharmaceutical Research, 13(12), 2057-2063.
Amorati, R., & Valgimigli, L. (2012). Modulation of the antioxidant activity of phenols by non-covalent interactions. Organic & Biomolecular Chemistry, 10(21), 4147-4158.
AOAC. (2000). AOAC Official methods of analysis (Association of Official Analytical Chemists, 17th ed).International Inc. Arlington Virginia, USA.
Areekul, V., & Phomkaivon, N. (2015). Thai indigenous plants: focusing on Total phenolic content, antioxidant activity and their correlation on medicinal effects. Current Applied Science and Technology, 15(1), 10-23.
Arsakit, K., Thongchuai, B., Sedlak, S., & Surapinit, S. (2020). Assessment of the anti-diabetic potential of the Cratoxylum formosum subsp. formosum extracts via carbohydrate hydrolyzing enzymes inhibitory activities. Journal of Herbmed Pharmacology, 9(3), 286-292.
Buranrat, B., Konsue, A., & Wongsuwan, P. (2020). Extracts of edible, medicinal Thai plants inhibit the human breast cancer cells. Tropical Journal of Pharmaceutical Research, 19(3), 595-601.
Buranrat, B., Mairuae, N., & Kanchanarach, W. (2017). Cytotoxic and antimigratory effects of Cratoxy formosum extract against HepG2 liver cancer cells. Biomedical Reports, 6(4), 441-448.
Buranrat, B., Mairuae, N., & Konsue, A. (2017). Cratoxy formosum leaf extract inhibits proliferation and migration of human breast cancer MCF-7 cells. Biomedicine & Pharmacotherapy, 90, 77-84.
Chaiyasut, C., Kesika, P., Chaiyasut, K., Sittiyuno, P., Peerajan, S., & Sivamaruthi, B.S. (2017). Total phenolic content and free radical scavenging activity of representative medicinal plants of Thailand. Asian Journal of Pharmaceutical and Clinical Research, 10(11), 137-41.
Chatatikun, M., & Chiabchalard, A. (2017). Thai plants with high antioxidant levels, free radical scavenging activity, anti-tyrosinase and anti-collagenase activity. BMC Complementary and Alternative Medicine, 17(1), 1-9.
Dajanta, K., Rongkom, H., Sungsub, S., & Sisopa, P. (2019). Total phenolic compounds, antioxidant capacity and antimicrobial activity of indigenous vegetables in Phitsanulok province. Khon Kaen Agriculture Journal, 47(1), 1541-1548. (in Thai)
Damsud, T., Penprapai, P., & Rongsawat, P. (2020). Effect of in vitro Anti-diabetic Activity of Cassia siamea Flowers and Leaves Extract. The Journal of Chulabhorn Royal Academy, 2(1), 36-49. (in Thai)
Dasgupta, N., & De, B. (2004). Antioxidant activity of Piper betle L. leaf extract in vitro. Food Chemistry, 88(2), 219-224.
Dedvisitsakul, P., & Watla-Iad, K. (2022). Antioxidant activity and antidiabetic activities of Northern Thai indigenous edible plant extracts and their phytochemical constituents. Heliyon, 8(9). e10740.
Dorozko, J., Kunkulberga, D., Sivicka, I., & Kruma, Z. (2019). The influence of various drying methods on the quality of edible flower petals. In Conference Proceedings. Foodbalt 2019, 13,182-187.
Iqbal, S., Bhanger, M.I., & Anwar, F. (2005). Antioxidant properties and components of some commercially available varieties of rice bran in Pakistan. Food Chemistry, 93(2), 265-272.
Itharat, A., Houghton, P.J., Eno-Amooquaye, E., Burke, P.J., Sampson, J.H., & Raman, A. (2004). In vitro cytotoxic activity of Thai medicinal plants used traditionally to treat cancer. Journal of Ethnopharmacology, 90(1), 33-38.
Jansuna, S., Charoensup, L., Jirakiattikul, Y., & Harakotr, B. (2020). Effects of drying temperatures and times on antioxidant contents and their activities of Centella asiatica (L.) Urb. leaves. Thai Science and Technology Journal (TSTJ), 28(12), 2261-71.
Jayawardena, N., Watawana, M.I., & Waisundara, V.Y. (2015). Evaluation of the total antioxidant capacity, polyphenol contents and starch hydrolase inhibitory activity of ten edible plants in an in vitro model of digestion. Plant Foods for Human Nutrition, 70, 71-76.
Kaewpiboon, C., Supaphon, P., Damsud, T., & Boonnak, N. (2018). Antioxidant and In Vitro Lipase, Amylase and alpha-glucosidase Inhibitory Activities of Selected Thai Medicinal Plants. Thai science and Technology Journal, 27(3), 435-444. (in Thai)
Kaisoon, O., Siriamornpun, S., Weerapreeyakul, N., & Meeso, N. (2011). Phenolic compounds and antioxidant activities of edible flowers from Thailand. Journal of Functional Foods, 3(2), 88-99.
Kantadoung, K., Rachkeeree, A., Puangpradab, R., Sommano, S., & Suksathan, R. (2017). Nutritive values of some edible flowers found in northern Thailand during the rainy season. Acta Horticulturae 1210, 263-272.
Kazeem, M.I., Adamson, J.O., & Ogunwande, I.A. (2013). Modes of inhibition of α‐amylase and α‐glucosidase by aqueous extract of Morinda lucida Benth leaf. BioMed Research International, 2013(1), 527570.
Krishnaiah, D., Sarbatly, R., & Bono, A. (2007). Phytochemical antioxidants for health and medicine: A move towards nature. Biotechnology and Molecular Biology Review, 1(4), 97-104.
Laaroussi, H., Ferreira-Santos, P., Genisheva, Z., Bakour, M., Ousaaid, D., Teixeira, J.A., & Lyoussi, B. (2021). Unraveling the chemical composition, antioxidant, α-amylase and α-glucosidase inhibition of Moroccan propolis. Food Bioscience, 42, 101160.
Laoufi, H., Benariba, N., Adjdir, S., & Djaziri, R. (2017). In vitro α-amylase and α-glucosidase inhibitory activity of Ononis angustissima extracts. Journal of Applied Pharmaceutical Science, 7(2), 191-198.
Lee, S.Y., Mediani, A., Ashikin, A.N., Azliana, A.B.S., & Abas, F. (2014). Antioxidant and [alpha]-glucosidase inhibitory activities of the leaf and stem of selected traditional medicinal plants. International Food Research Journal, 21(1), 379.
Liu, W., Zhang, Z., Zhang, T., Qiao, Q., & Hou, X. (2022). Phenolic profiles and antioxidant activity in different organs of Sinopodophyllum hexandrum. Frontiers in Plant Science, 13, 1037582.
López-Molina, D., Navarro-Martínez, M.D., Rojas-Melgarejo, F., Hiner, A.N., Chazarra, S., & Rodríguez-López, J.N.(2005). Molecular properties and prebiotic effect of inulin obtained from artichoke (Cynara scolymus L.). Phytochemistry, 66(12), 1476-1484.
Loypimai, P. (2011). Total Antioxidant Capacity Assessments in vitro. Journal of Science and Technology Mahasarakham University, 31(2), 164-170. (in Thai)
Manok, S., & Limcharoen, L. (2015). Investigation antioxidant Activity by DPPH, ABTS and FRAP assay and Total Phenolic Compounds of Herbal Extracts in Ya-Hom Thepphachit. Advanced Science, 15(1), 106-117. (in Thai)
Matra, K., Saengha, W., Tanakaran, Y., Karirat, T., Buranrat, B., Deeseenthum, S., & Luang-In, V. (2021). Effect of pre-soaking mustard green seeds prior to cold plasma treatment on bioactive aspects of microgreens.Tropical Journal of Natural Product Research, 5(8), 1422-1426.
Motti, R. (2022). Wild edible plants: A challenge for future diet and health. Plants, 11(3), 344.
Nanasombat, S., Yansodthee, K., & Jongjaited, I. (2019). Evaluation of antidiabetic, antioxidant and other phytochemical properties of Thai fruits, vegetables and some local food plants. Walailak Journal of Science and Technology (WJST), 16(11), 851-866.
National Cancer Institute Department of Medical Services Ministry of Public Health Thailand. (2020). Hospital-based cancer registry 2019. (pp. 1-92). New Thammada Press (Thailand) Co., Ltd. (in Thai)
Nisar, J., Shah, S.M.A., Akram, M., Ayaz, S., & Rashid, A. (2022). Phytochemical screening, antioxidant, and inhibition activity of Picrorhiza kurroa against α-amylase and α-glucosidase. Dose-Response, 20(2), 1-12.
Oliveira, S.D., Souza, G.A.D., Eckert, C.R., Silva, T.A., Sobral, E.S., Fávero, O.A., Ferreira, M.J.P., Romoff, P.,& Baader, W.J. (2014). Evaluation of antiradical assays used in determining the antioxidant capacity of pure compounds and plant extracts. Química Nova, 37, 497–503.
Pérez‐Jiménez, J., & Saura‐Calixto, F. (2008). Anti‐oxidant capacity of dietary polyphenols determined by ABTS assay: a kinetic expression of the results. International Journal of Food Science & Technology, 43(1), 185-191.
Prasad, K.N., Chew, L.Y., Khoo, H.E., Kong, K.W., Azlan, A., & Ismail, A. (2010). Antioxidant capacities of peel, pulp, and seed fractions of Canarium odontophyllum Miq. fruit. BioMed Research International,2010(1), 871379.
Prayong, P., Barusrux, S., & Weerapreeyakul, N. (2008). Cytotoxic activity screening of some indigenous Thai plants. Fitoterapia, 79(7-8), 598-601.
Re, R., Pellegrini, N., Proteggente, A., Pannala, A., Yang, M., & Rice-Evans, C. (1999). Antioxidant activity applying an improved ABTS radical cation decolorization assay. Free radical biology and medicine, 26(9-10), 1231-1237.
Ruangnoo, S., Rattarom, R., & Itharat, A. (2019). Cytotoxic activity of local Thai vegetables against breast and prostate cancer cells. Thammasat Medical Journal, 19(1), 70-78. (in Thai)
Sakunpak, A., Suksaeree, J., Pathompak, P., Settharaksa, S., & Sermkaew, N. (2014). Phytochemical screening and free radical scavenging activity of selected Thai medicinal plants. Interprofessional Journal of Health Sciences, 12(2), 13-19.
Sarian, M.N., Ahmed, Q.U., Mat So’ad, S.Z., Alhassan, A.M., Murugesu, S., Perumal, V., Syed Mohamad, S.N.A., Khatib, A., & Latip, J. (2017). Antioxidant and antidiabetic effects of flavonoids: A structure‐activity relationship based study. BioMed Research International, 2017(1), 8386065.
Schumacher, M., Cerella, C., Reuter, S., Dicato, M., & Diederich, M. (2011). Anti-inflammatory, pro-apoptotic, and anti-proliferative effects of a methanolic neem (Azadirachta indica) leaf extract are mediated via modulation of the nuclear factor-κB pathway. Genes & Nutrition, 6, 149-160.
Sharma, E., Attri, D.C., Sati, P., Dhyani, P., Szopa, A., Sharifi-Rad, J., Hano, C., Calina, D., & Cho, W.C. (2022). Recent updates on anticancer mechanisms of polyphenols. Frontiers in Cell and DevelopmentalBiology, 10, 1005910.
Sopittummakhun, K., & Rattanasinganchan, P. (2017). Extraction and determination of antioxidant activity in herbal plant. Huachiew Chalermprakiet Science and Technology Journal, 3(1), 86-93.
Sowa, P., Marcinčáková, D., Miłek, M., Sidor, E., Legáth, J., & Dżugan, M. (2020). Analysis of cytotoxicity of selected Asteraceae plant extracts in real time, their antioxidant properties and polyphenolic profile. Molecules, 25(23), 5517.
Srakeaw, W., Maneechai, S., & Katisart, T. (2021). Antioxidant and α-Glucosidase Inhibitory Activities of Dolichandrone serrulata Extracts. Tropical Journal of Natural Product Research, 5(6).1039-1043.
Srichamroen, A. (2017). Extraction of Curcuma sessilis Gageand Its Antioxidant Determinations Compared between before andafter in vitro Simulated Digestion. KKU Science Journal, 45(4), 844-857.
Sridonpai, P., Kongprapun, P., Sungayuth, N., Sukprasansap, M., Chimkerd, C., & Judprasong, K. (2022). Nutritive values and phytochemical compositions of edible indigenous plants in Thailand. Frontiers in Sustainable Food Systems, 6, 870147.
Tadera, K., Minami, Y., Takamatsu, K., & Matsuoka, T. (2006). Inhibition of α-glucosidase and α-amylase by flavonoids. Journal of Nutritional Science and Vitaminology, 52(2), 149-153.
Thophon, S., Waranusantigul, P., Hanphakphoom, S., & Kangwanrangsan, N. (2016). Cytotoxicity and Apoptosis of Cancer Cells by the Crude Extract From Chromolaena odorata (L.) King & Robinson. Journal of Food Health and Bioenvironmental Science, 9(2), 1-29. (in Thai)
Tian, M., Xu, X., Liu, Y., Xie, L., & Pan, S. (2016). Effect of Se treatment on glucosinolate metabolism and health-promoting compounds in the broccoli sprouts of three cultivars. Food Chemistry, 190,374-380.
Toume, K., Sato, M., Koyano, T., Kowithayakorn, T., Yamori, T., & Ishibashi, M. (2005). Cytotoxic dimeric sesquiterpenoids from Curcuma parviflora: isolation of three new parviflorenes and absolute stereochemistry of parviflorenes A, B, D, F, and G. Tetrahedron, 61(28), 6700-6706.
Tuli, H.S., Garg, V.K., Bhushan, S., Uttam, V., Sharma, U., Jain, A., Sak, K., Yadav, V., Lorenzo, J.M., Dhama, K. Behl, T., & Sethi, G. (2023). Natural flavonoids exhibit potent anticancer activity by targeting microRNAs in cancer: A signature step hinting towards clinical perfection. Translational Oncology, 27, 101596.
Uthaisang, W., & Khawsak, P. (2005). Cytotoxicity of crude extracts from allamanda cathartica, guaiacum officinale and artabotrys siamensis to some cancer cells. Journal of Medicine and Health Sciences Faculty of Medicine, 12(2), 59-69.
Wei, J., Miao, H., & Wang, Q. (2011). Effect of glucose on glucosinolates, antioxidants and metabolic enzymes in Brassica sprouts. Scientia Horticulturae, 129(4), 535-540.
Willcox, J.K., Ash, S.L., & Catignani, G.L. (2004). Antioxidants and prevention of chronic disease. Critical reviews in food science and nutrition, 44(4), 275-295.
Wongsa, P., Chaiwarit, J., & Zamaludien, A. (2012). In vitro screening of phenolic compounds, potential inhibition against α-amylase and α-glucosidase of culinary herbs in Thailand. Food Chemistry, 131(3), 964-971.
Zhang, L., Tu, Z.C., Yuan, T., Wang, H., Xie, X., & Fu, Z.F. (2016). Antioxidants and α-glucosidase inhibitors from Ipomoea batatas leaves identified by bioassay-guided approach and structure-activity relationships. Food Chemistry, 208, 61-67.
Ziemlewska, A., Zagórska-Dziok, M., & Nizioł-Łukaszewska, Z. (2021). Assessment of cytotoxicity and antioxidant properties of berry leaves as by-products with potential application in cosmetic and pharmaceutical products. Scientific Reports, 11(1), 3240.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2024 คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Burapha Science Journal is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) licence, unless otherwise stated. Please read our Policies page for more information
