ปัจจัยที่มีผลต่อราคาทองคำในตลาดโลก

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์และที่มา: ทองคำถือเป็นองค์ประกอบสำคัญของเศรษฐกิจโลกมาอย่างยาวนาน เนื่องจากบทบาทของทองคำในฐานะสินทรัพย์ที่มีเสถียรภาพ และเป็นที่ยอมรับอย่างกว้างขวางในการเก็บรักษามูลค่า ด้วยคุณสมบัติทางกายภาพ ปริมาณที่มีจำกัด และการเป็นที่รู้จักในระดับสากล ทองคำจึงมีความโดดเด่นในฐานะสินทรัพย์ทางการเงิน โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่เศรษฐกิจมีความไม่แน่นอน ดังนั้น ทองคำจึงมักถูกใช้เป็นเครื่องมือป้องกันเงินเฟ้อ การลงทุนที่ปลอดภัย และเป็นองค์ประกอบสำคัญในทุนสำรองระหว่างประเทศของธนาคารกลางหลายแห่ง ด้วยบทบาทดังกล่าว ความผันผวนของราคาทองคำในตลาดโลกจึงเป็นประเด็นที่ได้รับความสนใจจากนักเศรษฐศาสตร์ นักลงทุน และผู้กำหนดนโยบาย แม้ว่าทองคำจะมีภาพลักษณ์ว่าเป็นสินทรัพย์ที่มั่นคง แต่ราคาทองคำก็ยังมีความผันผวนสูง โดยมีปัจจัยทางเศรษฐกิจและการเงินทั้งภายในและระหว่างประเทศที่ส่งอิทธิพลต่อการเคลื่อนไหวของราคาทองคำ ความเข้าใจในปัจจัยเหล่านี้จึงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการพยากรณ์แนวโน้ม และการตัดสินใจด้านการลงทุนและนโยบายอย่างมีข้อมูลรองรับ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างราคาทองคำในตลาดโลกกับตัวแปรเศรษฐกิจที่คัดเลือกมา และระบุว่าตัวแปรใดที่ส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อการเคลื่อนไหวของราคาทองคำในตลาดโลก โดยงานวิจัยนี้ได้ศึกษาผลกระทบของตัวแปรอิสระ ได้แก่ ราคาน้ำมันดิบ WTI อัตราแลกเปลี่ยนเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อเงินบาท อัตราเงินเฟ้อของสหรัฐฯ อัตราดอกเบี้ยนโยบายสหรัฐฯ ดัชนีราคาผู้บริโภคของสหรัฐฯ ดัชนีอุตสาหกรรมดาวโจนส์ (DJIA) ราคาโลหะเงินในตลาดโลก ราคาโลหะทองแดงในตลาดโลก และราคาโลหะแพลลาเดียมในตลาดโลก ตัวแปรเหล่านี้ได้รับการคัดเลือกจากความเกี่ยวข้องทางทฤษฎีและหลักฐานเชิงประจักษ์ที่บ่งชี้ว่ามีศักยภาพในการส่งผลต่อราคาทองคำในตลาดโลก งานวิจัยนี้มุ่งวิเคราะห์ทั้งทิศทางและระดับของความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรเหล่านี้กับราคาทองคำในตลาดโลก

วิธีดำเนินการวิจัย: การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ โดยใช้ข้อมูลทุติยภูมิที่เป็นข้อมูลอนุกรมเวลารายเดือนจำนวน 66 เดือน ตั้งแต่เดือนมกราคม 2562 ถึงเดือนมิถุนายน 2567 ประกอบด้วยตัวแปรตาม 1 ตัว คือ ราคาทองคำในตลาดโลก และตัวแปรอิสระ 9 ตัว ข้อมูลทั้งหมดได้มาจากแหล่งฐานข้อมูลด้านการเงินและเศรษฐกิจที่น่าเชื่อถือ ในขั้นต้นของการวิเคราะห์ได้คำนวณค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน เพื่อหาระดับและทิศทางของความสัมพันธ์เชิงเส้นระหว่างตัวแปร จากนั้นจึงใช้การวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน เพื่อระบุว่าตัวแปรอิสระใดส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อราคาทองคำในตลาดโลก การวิเคราะห์นี้ช่วยคัดเลือกเฉพาะตัวแปรที่มีอิทธิพลต่อแบบจำลอง พร้อมทั้งตัดตัวแปรที่ไม่มีนัยสำคัญออก หลังจากนั้นทำการตรวจสอบข้อตกลงเบื้องต้นของการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณ ได้แก่ ความเป็นเชิงเส้น การแจกแจงปกติ ภาวะความแปรปรวนเท่ากัน และความสัมพันธ์เชิงเส้นพหุ

ผลการวิจัย: การวิเคราะห์สหสัมพันธ์พบว่าตัวแปรต่าง ๆ มีความสัมพันธ์กับราคาทองคำในตลาดโลกในระดับที่แตกต่างกัน โดยราคาน้ำมันดิบ WTI (X₁) อัตราเงินเฟ้อของสหรัฐฯ (X₃) อัตราดอกเบี้ยนโยบายของสหรัฐฯ (X₄) และดัชนีราคาผู้บริโภคของสหรัฐฯ (X₅) มีความสัมพันธ์เชิงเส้นกันน้อยในทิศทางเดียวกันกับราคาทองคำในตลาดโลก (Y) ในขณะที่อัตราแลกเปลี่ยนเงินดอลลารห์สหรัฐฯ ต่อเงินบาท (X₂) ดัชนีอุตสาหกรรมดาวน์โจนส์ (X₆) ราคาโลหะเงินในตลาดโลก (X₇) และราคาโลหะทองแดงในตลาดโลก (X₈) มีความสัมพันธ์เชิงเส้นกันปานกลางในทิศทางเดียวกันกับราคาทองคำในตลาดโลก อย่างไรก็ตาม ราคาแพลลาเดียมในตลาดโลก (X₉) ไม่มีความสัมพันธ์เชิงเส้นที่มีนัยสำคัญทางสถิติกับราคาทองคำในตลาดโลก และได้ปัจจัยที่มีผลต่อราคาทองคำในตลาดโลกในรูปสมการถดถอย คือ  = -1109.071+57.481X₂-20.900X₅+46.971X₇  จากการวิเคราะห์การถดถอย พบว่ามีตัวแปรอิสระ 3 ตัวที่ส่งผลกระทบต่อราคาทองคำอย่างมีนัยสำคัญ ได้แก่ อัตราแลกเปลี่ยนเงินดอลลารห์สหรัฐฯ ต่อเงินบาท (X₂) ดัชนีราคาผู้บริโภคของสหรัฐฯ (X₅) และราคาโลหะเงินในตลาดโลก (X₇) ตัวแปรทั้งสามนี้สามารถอธิบายความผันแปรของราคาทองคำในตลาดโลกได้ถึง 82.3% ตามค่าสัมประสิทธิ์การกำหนด ซึ่งสะท้อนถึงความสามารถในการพยากรณ์ของแบบจำลอง ทั้งนี้ อัตราแลกเปลี่ยนเงินดอลลารห์สหรัฐฯ ต่อเงินบาท และราคาโลหะเงินมีความสัมพันธ์เชิงเส้นในทิศทางเดียวกันกับราคาทองคำในตลาดโลก ในขณะที่ดัชนีราคาผู้บริโภคของสหรัฐฯ มีความสัมพันธ์เชิงเส้นในทิศทางตรงกันข้าม โดยความสัมพันธ์ทั้งหมดมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05

สรุปผลการวิจัย: ผลการศึกษานี้มีนัยสำคัญต่อผู้มีส่วนเกี่ยวข้องหลายฝ่าย สำหรับนักลงทุน การเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างตัวชี้วัดหลักกับราคาทองคำในตลาดโลกจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารพอร์ตการลงทุน โดยเฉพาะในด้านการป้องกันความเสี่ยงและการกระจายสินทรัพย์ ความสัมพันธ์เชิงเส้นในทิศทางเดียวกันระหว่างอัตราแลกเปลี่ยนเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อเงินบาทกับราคาทองคำในตลาดโลก ยังชี้ให้เห็นถึงบทบาทของความผันผวนของค่าเงินในการวางแผนการลงทุน โดยเฉพาะในกลุ่มนักลงทุนไทยหรือผู้ที่เกี่ยวข้องกับสกุลเงินในตลาดเกิดใหม่ ขณะเดียวกัน ราคาโลหะเงินที่มีผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อราคาทองคำในตลาดโลกบ่งชี้ว่าควรติดตามแนวโน้มของตลาดสินค้าโภคภัณฑ์อื่น ๆ ควบคู่กัน เนื่องจากมักเคลื่อนไหวในทิศทางเดียวกันจากทั้งความต้องการเชิงอุตสาหกรรมและการลงทุนสำหรับผู้กำหนดนโยบาย ผลการศึกษาชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นในการพิจารณาทิศทางของสินค้าโภคภัณฑ์และอัตราแลกเปลี่ยนโลกเมื่อกำหนดนโยบายการเงินและการคลัง ความสัมพันธ์ในทิศทางตรงกันข้ามระหว่างอัตราเงินเฟ้อของสหรัฐฯ กับราคาทองคำในตลาดโลก อาจสะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงในความเชื่อมั่นของนักลงทุนและการเคลื่อนย้ายเงินทุนเพื่อตอบสนองต่อแรงกดดันด้านเงินเฟ้อ ซึ่งอาจกระทบต่อเสถียรภาพทางเศรษฐกิจมหภาค สำหรับงานวิจัยในอนาคตอาจต่อยอดโดยการเพิ่มปัจจัยทางภูมิรัฐศาสตร์ อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง หรือดัชนีที่ครอบคลุมมากขึ้น เช่น ดัชนีค่าเงินดอลลาร์สหรัฐ (DXY) ซึ่งอาจให้มุมมองเชิงลึกเพิ่มเติมเกี่ยวกับความซับซ้อนของพฤติกรรมราคาทองคำในเศรษฐกิจโลก